Ünsüz uyumu nasıl olur?

Ünsüz benzeşmesi veya ünsüz uyumu, Türk dilbilgisinin fonetik olgularından biridir. Bu kurala göre, her sözcüğe eklenen ve ünsüz harfle başlayan türetme ve çekim ekleri, ondan önceki harf sert ünsüz ise sert harfle, yumuşak ünsüz ise yumuşak ünsüzle başlamalıdır: dolapta, aşçıda, kitapçıda, vb.

Ünlü ünsüz uyumu nedir örnek?

Bu uyuma ünsüz uyumu veya ünsüz benzeşmesi denir. Örnek: sınıfta, çiçekçi, aşçı, simitçi. Bu uyum; Türkçe kelimelerde kalın ünlüler olan a, ı, o, u ile arka damak ünsüzleri kullanılır; e, i, ö, ü ünlüleriyle aynı hecede ön damak ünsüzlerinin bulunmasıyla oluşan bir uyumdur.

Dudak ünsüzü uyumu nedir örnek?

Gerileyen ses asimilasyonu (labial ünsüz uyumu), bir labial ünsüz b’nin, kendinden önceki damak ünsüzü n’yi bir labial ünsüz m’ye dönüştürmesi olgusudur. Farsça sözcüklerde sıklıkla görülür. Özel isimlerde (İstanbul, Safranbolu, vb.), bileşik sözcüklerde (sonbahar, majör, vb.)

Ünsüz benzeşmesi kuralına aykırılık ne demek?

Dilbilgisi kurallarına göre, bir harf yazılırken yumuşatılması gereken sert ünsüzler oldukları gibi kalırlar, buna ünsüz yumuşatma ihlali denir. Örneğin, “Ç” ile biten birçok kelime bir ek eklenerek “C” harfi olur. Bir ek kullanılmasına rağmen son harfi değişmeyen kelimeler ünsüz yumuşatma ihlali olarak kabul edilir.

Ünsüz uyumunun diğer adı nedir?

Bu durum hem ünsüz uyumu hem de ünsüz benzeşmesi/sertleşmesi adı verilen bir ses olayı olarak düşünülebilir.

Ünlü uyumu kuralı nedir?

Bir sözcüğün ilk hecesinde kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa diğer hecelerdeki ünlüler kalınlaşır, diğer hecelerdeki ünlüler incelir: adım, ayak, boyunduruk, burun, dalga, dudak, yutmak; beşik, bilezik, haşhaş, gözlük, üzengi, vergi, yüzük vb.

Fıstıkçı şahap hangi ses olayı?

Bu yaklaşıma göre; Türkçede “ç, f, h, k, p, s, ş, t (Fıstıkçı)” (Şahap) ünsüzlerinden biriyle biten bir sözcüğün sonuna “b, c, d, g” ünsüzlerinden biriyle başlayan bir ek getirildiğinde, bu ünsüzler yerine sert karşılıkları olan “p, ç, t, k” ünsüzleri oluşmaktadır. Bu olguya ünsüz benzeşmesi adı verilmektedir.

Türkçede ünlü uyumu bulunur mu?

Türkçede ekler kelimenin son ünlüsüne göre uyumlaştırılır. Ancak bazı ekler bu kurala aykırıdır: -ki, -yor, -ken, -mtırak, -gil, -leyen. Bu ekler her zaman majör ünlü uyumuna uymaz.

Küçük ünlü uyumu ne demek örnek?

Bir sözcüğün bir hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa, bunu izleyen tüm hecelerin de düz ünlüye sahip olması gerekir: agree, approach, boatwain, bite, warm up, call, vest, wrist, strawberry, vb.

Dudak uyumu kuralı nedir?

Dudak uyumu kuralına göre, düz ünlü düz ünlüden sonra gelir; yuvarlak ünlüyü geniş geniş ünlü veya dar yuvarlak ünlü takip eder. Ancak, bu kuralın bir istisnası kelimedeki dudak ünsüzleridir ve düz ünlüden sonra, kelimedeki dudak ünsüzünün etkisi nedeniyle dar yuvarlak ünlü de görünebilir: çamur > çamur.

MB kuralı nedir?

Türkçede “b” harfinden önce “n” harfi yoktur, “b” sesi kendisinden önceki “n” harfini “m” harfine dönüştürür. Bu duruma “labial ünsüz benzerliği” veya “labializasyon” denir. m: Bilabial ünsüzdür. n: Palatal ünsüzdür.

Çarşamba hangi ses olayı?

5) NB LABIAL ÜNÜZSÜZ ÇATIŞMASI Türkçede n sesinden sonra b sesi geldiğinde bu ses m sesine dönüşür. sümbül, tembel, pembe, tambur, branda, depo, cımbız, saklambaç, kehribar, döner kavşak, kambur, çıkıntı, mumbit, lastik, çarşamba, perşembe vb. Bileşik kelimelerde labial ünsüz benzeşmesi (n-b çakışması) kuralına gerek yoktur.

Ünsüz uyumu nedir TDK?

Dilimizde sert ünsüzle biten kelimelere sert ünsüzle başlayan ekler gelir: Aç-tı, Aş-çı, Bak-tım, Basın-kı, Çiçek-ten, Uzman, Geç-tim, İpek-çi, Elite – kin, Select-ti, Sütçü vb. Yumuşak ünsüzle biten kelimelere yumuşak ünsüzle başlayan ekler alınır: al-dı, an-dı, bilgi-gi, del-gi, Göz-cü, ver-di, yol-da vb.

Ünlü ünsüz uyumu ne demek?

Türkçede, eğer bir kelime sert bir ünsüzle bitiyorsa, o kelimenin sert bir ünsüzle başlayan bir eki olması gerekir. Yumuşak bir ünsüzle biten bir kelimenin yumuşak bir ünsüzle başlayan bir eki olması gerekir. Bu duruma ünsüz uyumu denir.

Fıstıkçı şaHaP sert mi yumuşak mı?

Bu ses olayına ünsüz benzeşmesi denmesinin sebebi, kelimenin sonundaki sert ünsüzün yanındaki yumuşak ünsüzü andırmasıdır. Sert ünsüzler: ç, f, h, k, p, s, ş, t (Sert ünsüzleri FİSTİKÇİ ŞAHAP şeklinde kodlayabiliriz.)

Ünsüz türemesi ne örnektir?

Bu kelimeler ünlü ile başlayan bir ek veya yardımcı fiil ile kullanıldığında, sondaki ünsüz ikizlenir: hak (doğru), onun (duygu), ret (reddetme), şer (kötülük), medicine (ilaç), zam (zammi), zan (şüpheli); af (affetmek), onun (hissetmek) vb. Bu makale 15 Ocak 2019’da yayınlanmıştır.

Küçük ünlü uyumu nasıl ayırt edilir?

Bir sözcüğün ilk hecesi yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) içeriyorsa, sonraki hece de yuvarlak ünlü (u, ü,) veya basit ünlü (a, e) ile bitmelidir. Bu temaya uyan sözcüklere küçük ünlü uyumu denir.

Ünsüz benzeşmesi hangi harfler?

Türkçede bir sözcük sert ünsüzlerden (f, s, t, k, ç, ş, h, p,) biriyle bitiyorsa, onu takip eden ek için yumuşak ünsüzlerle (c, d, g) bitemez. Bunun yerine sert ünsüzlerle (ç, t, k) biterek ünsüz benzeşmesi kuralı yerine getirilir.

Ünsüz yumuşaması örnekleri nelerdir?

Ünsüz yumuşatmaağaç-ı >treekap-ın > Container.kitap-ı > Kitapyurt-u > vatan.umut-a > Umut.flag-ı > bayrakyaprağı-ın > yaprak.sağlık-ı > sağlık

Kaynak: mediartege.com.tr